2023 Autor: Jake Johnson | [email protected]. Zadnja izmjena: 2023-05-24 23:12
Atmosfera, formirana gasovitim slojem koji se nalazi oko Zemlje, igra veoma važnu ulogu za život na našoj planeti, delujući kao regulator i kontrolor temperature na zemljinoj površini. Komponente koje su najvažnije za održavanje temperature su CO2 i vodena para, ali postoje i druge.
Akumulacija ugljičnog dioksida u atmosferi uzrokovana velikim dijelom sagorijevanjem uglja, prirodnog plina ili drugih proizvoda dobivenih iz nafte, u velikoj mjeri utiče na klimu na Zemlji, zajedno s drugim plinovitim tvarima kao što je vodena para, CH4 (metan), dušikovi oksidi, itd. Svi ovi gasovi su poznati kao gasovi staklene bašte.
Planeta Zemlja je u termalnoj ravnoteži sa svojim okruženjem, što nas čini da shvatimo da naša planeta emituje energiju u svemir jednaku količini energije koju apsorbuje od Sunca. 35% ukupne energije Sunca koja udari Zemlja se vraća u svemir kada se reflektuje od atmosfere; zračenje koje nije reflektovano prodire u različite atmosferske slojeve, gde se apsorbuje 14%; ozon koji se nalazi u atmosferi filtrira većinu ultraljubičastog zračenja. 51% viška energije stiže do površine Zemlje u vidu vidljive svjetlosti, koja se dijelom i koristiplanetom, a ostatak se koristi za zagrijavanje zemljine površine.
Od količine svjetlosti koja dosegne površinu, trećina se reflektuje nazad u svemir, a preostale dvije trećine energije apsorbira inertna materija, poput stijena. Kada se Zemljina površina ohladi, ona zrači toplotu u obliku infracrvenog zračenja koje apsorbuju CO2 i vodena para koja se nalazi u nižim slojevima atmosfere, što nam omogućava da održavamo temperaturu koja nam omogućava da budemo nastanjivi planet, koji znači da se atmosfera zagrijava odozdo prema gore, a ne obrnuto, što bi objasnilo pad temperature u troposferi (između 0 i 10 km), povećanjem visine.
Efekat zagrevanja se može uporediti sa zadržavanjem toplotne energije koja se javlja u stakleniku, stoga je efekat o kome govorimo opšte poznat kao efekat staklene bašte.
Tako kažemo da se efekat staklene bašte sastoji od povećanja temperature Zemljine površine zbog porasta i akumulacije stakleničkih plinova u atmosferi.
Trenutno je prosječna temperatura Zemlje oko 15ºC, ali, da nije postojao efekat staklene bašte, temperatura bi opala, oko -20ºC.
Vodena para pomaže efektu staklene bašte na značajan način, ali zato što se parcijalni pritisak vodene pare mijenja u odnosu na mjesto, visok je u obalnim područjima iveoma nizak u pustinjskim područjima, ovaj uticaj postaje prilično varijabilan. Ovo objašnjava velike promjene temperature između dana i noći u pustinjskim područjima i prilično umjerenu klimu u vlažnim područjima. Ali, ipak, ugljični dioksid je ravnomjerno raspoređen po sloju atmosfere, tako da ima vrlo važnu ulogu u pogledu prosječne temperature planete. Danas u atmosferi, CO2 ima postotak od oko 0,031% zapremine, što je u suprotnosti sa 78% azota i 21% kiseonika prisutnih u njemu.
Kao rezultat ljudske aktivnosti, posebno sagorijevanja plina iz fosilnih goriva velikih razmjera i ekstenzivne seče šuma, činjenica koja smanjuje potrošnju CO2 procesima fotosinteze, povećanje koncentracije ugljičnog dioksida u atmosferi, u rasponu od 275 dijelova na milion (p.p.m) 1880. godine, do 365 p.p.m u 1990. godini. Nastavak ovog trenda bi značio da bi se 2050. godine koncentracija CO2 prisutna u atmosferi više nego udvostručila, što bi dovesti do značajnog povećanja temperature Zemlje za u prosjeku za najmanje više od 3ºC.
Varijacije temperature ovih veličina mogle bi uzrokovati drastične promjene u klimi, jer bi se u određenim regijama mogla vidjeti promijenjena količina kiše. Međutim, postaje prilično teško moći precizno predvidjeti promjene, budući da postoje mnogi drugi faktori koji utiču na toklimu, iako se budućnost ne čini mnogo obećavajućom, jer posljedice povećanja efekta staklene bašte mogu imati ozbiljne posljedice kao što je smanjenje poljoprivredne proizvodnje, porast nivoa mora kao posljedica polarnog topljenja, itd.
Kako bismo uravnotežili štetne efekte koji nastaju zbog nagomilavanja ugljičnog dioksida u atmosferi, a time i izbjegli posljedice vjerovatnih klimatskih promjena, moramo zaustaviti masovnu sječu šuma koja se odvija u šumama, i kreirati strategije za efikasniju upotrebu tako da energija zamjenjuje fosilna goriva drugim vrstama izvora energije, kao što je, na primjer, direktna upotreba energije Sunca ili druge vrste obnovljive energije.
