2023 Autor: Jake Johnson | [email protected]. Zadnja izmjena: 2023-05-24 23:12
Džingis-kan je bio princ mongolskog porijekla koji je osnovao prvo mongolsko carstvo ujedinjenjem nomadskih plemena koja pripadaju ovoj etničkoj grupi u Sjevernoj Aziji.
Zapravo je imao pravo ime koje znači “Najbolji čelik”. Od njegove vladavine Mongoli su započeli niz pobjeda i osvajanja, šireći se od centralnog sektora evropskog kontinenta do južne Azije. Nekoliko je bilo carstava koja su uspjeli osvojiti, kao što su slučaj Azije, carstvo Tangut, kraljevstvo Kara-kitai, carstvo Jorezm i carstvo Jin u sjevernoj Kini između 1211. do 1216. godine.
Sa etimološke tačke gledišta izraz Jan ili kan znači princ na perzijskom, dok Chingis znači okean ili univerzalni, odnosno ime bi bilo “Universal Prince”. Osim toga, u to vrijeme se vjerovalo da je Zemlja u osnovi bila prostrana ravnica sa vodom oko nje i iz tog razloga je nazivana i "Gospodari svih okeana".
Džingis Kan ili kako su ga prvobitno zvali Temüjin rođen je u aristokratskoj porodici u feudalnom društvu tog vremena. Klan kojem je pripadao bio je Bordžigin i njegov otac je bio Yesugei-Baghatur, a njegov djed s druge strane je bio Qabul Khan.
Kada njegov otac umre otrovan od Tatara on i njegova porodica su povučeni iz podrške drugihklanovi i prisiljeni su da prođu kroz situaciju neimaštine i uznemiravanja od strane suparničkih klanova s kojima su imali spor oko kanata koji je postao upražnjen nakon Jesugejeve smrti.
Malo po malo Džingis Kan je formirao saveznike i primao podršku ljudi koji će kasnije postati dio njegove carske garde. Među njima se ističe Toghril, stari saveznik svog oca koji ga je prihvatio kao drugorazrednog šefa i podršku Jamuke, mladića plemenitog porijekla. Na taj način je okupljao sve više ljudi u svoje redove.
U određenom trenutku ženu Temuyina kidnapuje klan Merkita i nakon toga, Temuyin traži vojnu podršku i pobjeđuje Merkite. Ovo sa sobom nosi jačanje Džingis-kanove pozicije.
Krajem 12. veka desio se pad Keraita, čime je okončano njihovo postojanje kao nezavisnog klana. Temujin je dodatno ojačan tako što je postao Džingis-kan 1206. godine i od tada se plemena koja su bila dio konfederacije nazivaju Mongoli.
Odatle je takođe počeo da osvaja druge teritorije koje su graničile sa Mongolijom, kao što je osvajanje Oirata, Kirgiza i Ujgura.
Izvori ukazuju na to da je velika ekspanzija Mongolskog carstva bila zasnovana na razgraničenju zajedničkog neprijatelja i cilju koji je bio osvajanje Kine.
Tako je počeo napadati pogranične gradove u savezu s Kinezima i prvo napao jedno od četiri kraljevstva na koja je Kina bila podijeljenadvanaesti vek, onaj Xxia ili Hsi-hsia. Sa metodologijom analize prije svakog napada, Gensis Khan je napredovao prema osvajanju Kine. Hranio se informacijama o svakom području koje će napasti uglavnom preko muslimanskih trgovaca.
Malo po malo uspeo je sve dok nije stigao do Pekinga 1214. godine, uzevši ga pod svoju vlast godinu dana kasnije.
Tamo je zaustavio svoje napredovanje jer je inteligentno smatrao da nije najprikladnije nastaviti napredovanje na jug jer mu je vojska bila umorna i nije želio ostaviti slobodne bokove na granici gdje su nomadska plemena mogao napasti koristeći odsustvo svoje vojske da napadne Mongolsko carstvo. Na taj način samo sve do mnogo godina kasnije njegov unuk Kublai osvojio je cijelu Kinu.
Tada se ističe osvajanje kraljevstva Kara Kitai, koje ga uključuje u novonastalo mongolsko carstvo 1218. Tako je uspio da preuzme u svoje ruke granicu sa muslimanima, tačnije sa statusom Jwarizma.
Kasnije, zbog epizode napada mongolskih delegacija i interesa za kontrolu važnih trgovačkih puteva u tom području, Džingis-kan napada muslimane.
Nakon intenzivnih bitaka i raznih strategija u 1223 osvojite kraljevstvo Jwarizma.
Nakon postizanja ove velike pobjede Džingis-kan se više fokusirao na suzbijanje pobuna i osiguranje svoje moći na istoku gdje su postojali pobunjenički džepovi, posebno u oblasti Hsi-Hsia.
Jedan od glavnihstrategije koje su mu donijele vojni uspjeh je da se pridruži etničkim grupama i plemenima u istoj vojsci u malim frakcijama, koristio je glasnike da šalje svoja naređenja i formirao je osnovnu carsku gardu za Mongolsko carstvo. Luk je korišten kao jedno od glavnih oružja i konjice. Pored toga, trupe su bile opremljene na način da su bile dobro pripremljene za različite klimatske uslove i transfere ili putovanja.
Pored špijuna i glasnika Džingis Kan koji je umro 1227. godine, koristio je psihološki rat i vladavinu terora na osvojenim teritorijama da bi postigao svoju hegemoniju. Na primjer masovna ubijanja i uzorci ovih za ostatak populacije.
Takođe su uvijek imali element iznenađenja na svojoj strani zbog malog znanja koje su drugi narodi imali o njima.
